Sociale woningbouw in Helmond 1
Aanverwante artikelen
In de jaren twintig van de twintigste eeuw kwamen verschillende zaken bij elkaar. Aan het einde van de negentiende eeuw kende Helmond een periode van industrialisatie. Veel inwoners van Helmond, maar ook van de omliggende dorpen hadden tot die tijd als nevenactiviteit bij de landbouw of als hoofdactiviteit thuis geweven. Zij deden dat voor zogenaamde entrepreneurs, die de garens leverden en de geweven stoffen weer ophaalden. Met de komst van stoommachines veranderde dat.
Een stoommachine kon meerdere getouwen aandrijven. De wevers moesten naar het gebouw komen waar die stoommachine stond om te weven. Deze fabrieken trokken mensen van buiten de stad aan, maar ook vestigden zich andere fabrieken in Helmond. Dit leidde tot grote bevolkingsgroei. En die groeiende stad Helmond had meer huizen nodig. In de beginperiode werd dat deels opgevangen doordat particulieren eenvoudige huizen bouwden voor de arbeiders.
Tegelijkertijd groeide het besef dat arbeiderswoningen goed moesten zijn. In die huizen moest voldoende lucht en licht binnen kunnen en ze moesten niet te vochtig zijn. Huizen die half onder de grond lagen, zodat het vuil van de straat naar binnen kon lopen, waren niet goed voor de gezondheid. Dat besef leefde niet alleen in Helmond. In 1902 werd de woningwet van kracht. Om de bouw van goede arbeiderswoningen te stimuleren was daarin vastgelegd dat gemeenten financiële steun van het rijk konden krijgen om arbeiderswoningen te bouwen of te laten bouwen door woningbouwverenigingen.
Om de toestand in Helmond in beeld te brengen werd in datzelfde jaar een gezondheidscommissie geïnstalleerd die in 1903 met haar werkzaamheden begon. In die tijd was er zelfs al sprake van gewestelijke samenwerking. De commissie werkte voor de gemeenten Aarle-Rixtel, Asten, Bakel, Deurne, Helmond, Lierop, Mierlo, Someren, Stiphout en Vlierden. De eerste twee jaren werkte de commissie onder voorzitterschap van apotheker Steijns, daarna heel lang onder architect J.B. Kam.
De commissie hield zich met allerlei zaken die de gezondheid konden schaden bezig: van de toestand van de riolering, bodem en grondwater, toestand van scholen en fabrieken, het voorkomen van besmettelijke ziekten en ook met de volkshuisvesting. Ieder jaar schreef de gezondheidscommissie een verslag over de toestand in de verschillende gemeenten, met daarin ook aanbevelingen voor verbetering.
Die verbetering op het gebied van de volkshuisvesting kreeg een echte start met de oprichting van woningbouwverenigingen. In Helmond was de eerste Volksbelang in 1912, gevolgd door De Hoop in 1916. De Hoop was actief in het deel van de stad dat tegenwoordig Vossenberg heet. De vereniging bouwde in 1921 een kantoor in de Van den Dungenstraat. Op 28 maart van dat jaar vond de inzegening plaats.
Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.
